موسیقی بی کلام سنتور Santur

ساز سنتور (Santur) عنوان یک ساز زهی کوبه‌ای است. این ساز یکی دیگر از سازهای ملی ایرانی به شمار می‌رود. این ساز که از قضا از قدیمی‌ترین سازهای ایران و جهان به حساب می‌آید یکی از نمادهای هنر ملی ایران است. نتایج تحقیقات باستانی نشان می‌دهد که قدمت تاریخی این ساز به دوران آشوریان و ساسانیان باز می‌گردد.

نوع رایج ساز سنتور به شکل یک جعبه ذوزنقه ای است و جنس اصلی بدنه آن از چوب گردو است. دو صفحه رویی و زیرین که بین آنها فاصله ای برای جریان هوا تعبیه شده است در ساخت این ساز به کار برده می‌شود. روی صفحه بالایی سیم‌های اصلی سنتور قرار می‌گیرند. رایج‌ترین نوع این ساز، نوع 9 خرکی آن است که در مجموع 72 سیم دارد.

انواع دیگر این ساز نیز وجود داشتند که از نوع 10،11 و حتی 12 خرکی بودند. این خرک‌ها در دو طرف ساز و به تعداد یکسان تعبیه می‌شوند تا سیم‌ها از هر دو طرف به صورت مستحکم متصل شوند. برای نواختن سنتور از نوعی مضراب بلند و چوبی استفاده می‌شود. نواختن صحیح این ساز، به دو عدد از این مضراب‌ها که قسمت انتهایی آنها با نمدهایی نرم پوشانده شده است نیاز دارد. معمولاً با یکی از این مضراب‌ها نُت‌های پایه و با مضراب دیگر، ملودی آهنگ‌ها نواخته می‌شوند.

سنتور از جمله سازهای بسیار حساس و ظریف به شمار می‌رود. به خاطر جنس نازک چوب به کار رفته در تولید این ساز، تغییرات آب و هوایی تأثیر زیادی در عملکرد آن خواهند گذاشت. بنابراین نگهداری چنین سازی کار نسبتاً ظریفی بوده و کوک نگه داشتن آن کمی سخت و دشوار خواهد بود.

موسیقی بی کلام سنتور یکی از نمادهای اصلی فرهنگ و موسیقی ایرانی است. استاد فرامرز پایور و منوچهر صادقی از اساتید به نام این ساز به شمار می‌روند. رسانه جاست موزیک مفتخر است که اقدام به جمع‌آوری آثار برگزیده این ساز کرده است.